Hiện trạng hệ sinh thái quần đảo Thổ Chu
Theo số liệu nghiên cứu, quần đảo Thổ Chu có hệ thực vật trên bờ phong phú, với khoảng 200 loài; dưới biển hiện có 99 loài san hô đã được xác định, nên thích hợp cho các loài rùa biển làm tổ và săn tìm thức ăn, do đó, quần đảo Thổ Chu đã được đề xuất trở thành khu bảo tồn biển, với tổng diện tích 22.400 ha, trong đó, phần đất liền khoảng gần 1.200 ha.
Là quần đảo xa bờ, có chế độ thủy triều đặc trưng nên lượng trầm tích chủ yếu phân bố ở đáy ven các đảo, trong vùng nước ngầm có các rạn san hô xen lẫn các gò đồi cát ngầm đã tạo nên hệ sinh thái đa dạng, với 110 loài thực vật phù du, 100 loài động vật phù du, 57 loài rong biển, 247 động vật đáy lớn, 97 loài cá trú trong các rạn san hô, 20 loài tôm, cua, cá thân mềm…
Sự đa dạng và phong phú của các loài sinh vật biển trên quần đảo Thổ Chu đã tạo ra nguồn lợi cho các hoạt động khai thác của ngư dân nơi đây.
Hòn Nhạn thuộc quần đảo Thổ Chu được coi là xứ sở của loài chim nhạn (họ én). Những năm trước, trên đảo có nhiều chim nhạn về làm tổ và sinh sản. Nhưng hiện nay, do một số người dân thiếu ý thức, thường săn bắt và tìm trứng chim mang về làm thức ăn nên số lượng chim nhạn ngày giảm.
Ngoài ra, các hoạt động phát triển kinh tế – xã hội đã tác động đến sinh cảnh sống của các loài chim và hệ sinh thái biển. Việc khai thác hải sản quá mức đã tác động đến các loài hải sản đặc hữu và có giá trị kinh tế cao. Các hình thức khai thác hải sản như lặn dùng vòi hơi, nghề câu, lưới rê, dùng thuốc… là những tác động chính làm cạn kiệt nguồn lợi động vật đáy thân mềm.
Đề xuất bảo vệ môi trường và du lịch biển quần đảo Thổ Chu
Ngày 22/10/2014, tại kỳ họp thứ 13, hội đồng nhân dân tỉnh Kiên Giang khóa VIII đã thông qua tờ trình về việc thành lập huyện đảo Thổ Chu, trên cơ sở toàn bộ xã đảo Thổ Chu, huyện Phú Quốc hiện tại. Đồng thời, tỉnh cũng đã có nhiều dự án phát triển kinh tế và du lịch để xây dựng Thổ Chu trở thành một huyện đảo giàu mạnh trên khu vực biển Tây. Trong tương lai không xa, Thổ Chu sẽ trở thành một hòn đảo mạnh về quốc phòng an ninh, thiên nhiên sinh thái phong phú, đa dạng, tiềm năng phát triển du lịch sinh thái. Để thực hiện mục tiêu này, tỉnh cũng đề ra một số giải pháp như: đẩy mạnh việc thiết lập xây dựng khu bảo tồn biển đảo Thổ Chu, với quy hoạch phân vùng quản lý rõ ràng và thích hợp để khu bảo tồn sớm đi vào hoạt động, bảo vệ nguồn lợi và các dịch vụ hệ sinh thái biển. Chính quyền địa phương hợp tác chặt chẽ với lực lượng biên phòng để kiểm soát và hướng dẫn các tàu đánh bắt vào neo đậu tránh gió tuân thủ, đảm bảo an toàn, vệ sinh môi trường cho vùng nước ven đảo.
Mặt khác, cấm đánh bắt và khai thác ven bờ bằng các phương tiện hủy diệt như cào bay, thuốc nổ làm ảnh hưởng đến nguồn lợi thủy sản và hệ sinh thái rạn san hô trên đảo; triển khai nhiều biện pháp nhằm bảo tồn loài chim nhạn; xây dựng cơ sở hạ tầng để phục vụ du lịch sinh thái; bảo vệ các bãi cát, nghiêm cấm khai thác cát xây dựng.
Cùng với đó, xây dựng các quỹ bảo vệ môi trường biển ven đảo từ các nguồn thu phí môi trường, thu từ xử phạt hành chính các hành vi vi phạm chính sách môi trường và từ đền bù thiệt hại của các hành vi xâm hại, gây sự cố môi trường. Khuyến khích cư dân ven biển tham gia vào việc quản lý, bảo vệ rạn san hô, đồng thời, thực hiện giám sát và sử dụng bền vững nguồn lợi biển và ven bờ, nhằm nâng cao năng lực cộng đồng đối với bảo tồn và phát triển nguồn lợi.
Nguồn: Dư Văn Toán
